Αυτό που κάνει σίγουρα σε όλους εντύπωση είναι τα διάφορα χρώματα και σχέδια των καλαμαριερών. Πολύ σπάνια συναντάς μια καλαμαριέρα που να μοιάζει με κάποιον ζωντανό οργανισμό της θάλασσας. Μάλιστα, οι περισσότερες διαθέτουν έντονα χρώματα και… ψυχεδελικά σχέδια! Εξωπραγματικούς χρωματισμούς για τα δικά μας μάτια! Ακριβώς εκεί βρίσκεται και η εξήγηση για αυτήν την ασυνήθιστη ποικιλία χρωματισμών : στα μάτια, όχι όμως στα δικά μας αλλά των καλαμαριών.
Το καλαμάρι δεν έχει πλευρική γραμμή, όπως τα ψάρια, για να αντιλαμβάνεται τις δονήσεις των ψαριών-θυμάτων μέσα στο νερό. Αυτό που διαθέτει είναι οξεία όραση καθώς μπορεί να δει καθαρότερα και ευκρινέστερα από όλα τα ψάρια και τα θαλάσσια θηλαστικά με μια μικρή όμως διαφορά : έχει… αχρωματοψία!! Εύλογα θα αναρωτηθεί κανείς, πως γίνεται να έχει οξεία όραση όταν δεν μπορεί να διακρίνει χρώματα και επίσης, γιατί υπάρχουν τότε τόσο εξωπραγματικοί χρωματισμοί καλαμαριερών; Η αλήθεια είναι ότι οι επιστήμονες υποστηρίζουν πως τα καλαμάρια, παρόλο που δεν μπορούν να διακρίνουν τα διαφορετικά χρώματα όπως εμείς, μπορούν να δουν τρία από τα έξι φάσματα του υπεριώδες φωτός UV (το όποιο δεν είναι ορατό στο ανθρώπινο μάτι), γεγονός που τα βοηθάει να ξεχωρίζουν τον βαθμό διάθλασης του και την φωτεινότητα των χρωμάτων. Έτσι μπορούν να δουν πολύ περισσότερες αποχρώσεις και τόνους των χρωμάτων σε μονοχρωμία από ότι μπορούμε να δούμε εμείς ή κάποιο ψάρι. Πρακτικά, θα μπορούσαμε να πούμε ότι βλέπουν σκιές και σιλουέτες με μεγάλη ευκρίνεια. Μάλιστα διατηρούν την ιδιότητα αυτή, τόσο κατά την διάρκεια της ημέρας όσο και κατά την διάρκεια της νύχτας. Το γεγονός αυτό, τα κάνει ιδανικούς θηρευτές παρόλο που βασίζονται μόνο στην αίσθηση της όρασης για να κυνηγήσουν την τροφή τους.
Μετά από όλα αυτά, εύκολα κανείς καταλαβαίνει ότι οι εξωπραγματικοί, για εμάς, χρωματισμοί των καλαμαριερών είναι πολύ πιο φυσιολογικοί στα μάτια των καλαμαριών. Αλλά σίγουρα το ερώτημα που θα σας βασανίζει είναι τι σημασία έχουν τα διαφορετικά χρώματα στο ψάρεμα μας; Η απάντηση σε αυτό το ερώτημα είναι πολύπλοκη αλλά θα κάνω μια προσπάθεια να σας καταθέσω την άποψη μου με την ελπίδα ότι δεν θα σας μπερδέψω. Ο κύριος λόγος που υπάρχουν τόσοι διαφορετικοί χρωματισμοί είναι για να μπορούμε, ανάλογα την ορατότητα μέσα στο νερό, να επιλέγουμε την καλαμαριέρα με εκείνο τον χρωματισμό που θα γίνει αντιληπτός στα μάτια του καλαμαριού. Η ορατότητα μέσα στο νερό επηρεάζεται από συγκεκριμένους παράγοντες όπως, πρώτα από όλα, το πόσο καθαρά είναι τα νερά.
Δεύτερος παράγοντας είναι το πόσο φως ηλίου εισχωρεί μέσα στο νερό δηλαδή αν είναι ξημέρωμα, πρωί, μεσημέρι, απόγευμα ή σούρουπο. Επίσης, την ορατότητα κατά την διάρκεια της ημέρας επηρεάζουν τα σύννεφα οπότε για κάθε μια από τις παραπάνω ώρες πρέπει να συμπεριλάβουμε και τον παράγοντα συννεφιά. Τρίτος παράγοντας που επηρεάζει την ορατότητα μέσα στο νερό είναι το φεγγάρι, αν ψαρεύουμε νύχτα. Οι διαφορετικές φάσεις του φεγγαριού στέλνουν διαφορετικό φως μέσα στην θάλασσα οπότε η ορατότητα αλλάζει ανάλογα την φάση στην οποία βρίσκεται το φεγγάρι. Εννοείται ότι και εδώ η συννεφιά θα παίξει τον δικό της ρόλο στην διαμόρφωση της ορατότητας μέσα στο νερό. Ένας τέταρτος παράγοντας που καθορίζει την ορατότητα είναι το βάθος. Όσο διαυγείς και αν είναι τα νερά, ακόμα και μια ηλιόλουστη μέρα, η ορατότητα γίνεται μικρότερη όσο πιο βαθιά κατεβαίνουμε προς τον βυθό. Τέλος, ένας άλλος σημαντικός παράγοντας που αλλάζει την ορατότητα μέσα στο νερό κατά την διάρκεια της νύχτας είναι ο τεχνητός φωτισμός από τις λάμπες, προβολείς και ότι άλλο κατασκεύασμα έχει ανακαλύψει ο άνθρωπος. Σαφώς, η ορατότητα σε εκείνα τα μέρη είναι μεγαλύτερη από ότι στην σκοτεινή θάλασσα. Αυτοί ήταν οι κυριότεροι παράγοντες που μπορούν να καθορίσουν την ορατότητα μέσα στο νερό οι οποίοι μπορούν να ενεργήσουν μόνοι τους ή και σε συνδυασμό ώστε να μας δώσουν κάθε φορά διαφορετικό αποτέλεσμα. Επειδή είναι αδύνατο να περιγράψουμε όλους τους διαφορετικούς βαθμούς ορατότητας μέσα στο νερό, τους χωρίζουμε σε τρεις βασικές κατηγορίες οι οποίες είναι : χαμηλή ορατότητα, μέτρια ορατότητα και καλή ορατότητα. Πάνω σε αυτές τρεις βασικές κατηγορίες δημιουργήθηκαν οι κατηγορίες των χρωματισμών των καλαμαριερών.
Εδώ θα κάνουμε μια παρένθεση για να γίνουν πιο κατανοητά όσα θα διαβάσετε παρακάτω. Η επιλογή γενικά των χρωμάτων και των σχεδίων των καλαμαριερών, έχει γίνει από τις ιαπωνικές εταιρείες μετά από μακροχρόνια έρευνα που οδήγησε σε συγκεκριμένα αποτελέσματα όσον αφορά την συμπεριφορά των καλαμαριών απέναντι στα χρώματα. Όλα αυτά τα συμπεράσματα ισχύουν για τα είδη καλαμαριών που ζουν στα νερά της Ιαπωνίας τα οποία δραστηριοποιούνται τόσο την ήμερα όσο και την νύχτα. Στην χώρα μας έχουμε κυρίως δυο είδη καλαμαριού, το κοινό καλαμάρι και το θράψαλο. Από την ακτή ψαρεύουμε το κοινό καλαμάρι το οποίο συνηθίζει να βγαίνει στα ρηχά το σούρουπο, κατά την διάρκεια της νύχτας και το ξημέρωμα.
Χρώματα και ορατότητα μέσα στο νερό
Εμάς μας ενδιαφέρει να καταλάβουμε την χρησιμότητα των χρωμάτων σε αυτές τις συνθήκες ψαρέματος. Άρα οι χρωματισμοί που θα συναντήσουμε στο εμπόριο είναι κατάλληλοι για ψάρεμα σε ένα μεγάλο εύρος διαφορετικών βαθμών ορατότητας του νερού αλλά εμείς θα συναντήσουμε πιο περιορισμένες συνθήκες ορατότητας οπότε είναι εύκολο να αγοράσουμε κάποιο χρωματισμό π.χ. ημέρας, αν δεν μπορούμε να τους ξεχωρίσουμε. Ας δούμε λοιπόν ειδικότερα τι συμβαίνει με τα χρώματα στις καλαμαριέρες. Καταρχήν, όλες οι καλαμαριέρες επί το πλείστον, διαθέτουν δυο χρωματισμούς πάνω στο σώμα τους : αυτόν που βρίσκεται στην ράχη και αυτό που καλύπτει την κοιλιά και το υπόλοιπο σώμα.
Διάφοροι χρωματισμοί
Επίσης, αυτοί οι χρωματισμοί μπορεί να διαθέτουν σχέδια όπως διάφορες γραμμές, τόξα, καμπύλες, τελείες κ.α.. Όλα αυτά τα σχέδια δεν είναι τυχαία αλλά έχουν δημιουργηθεί κατόπιν ερευνών σε ρεαλιστικές συνθήκες στα εργαστήρια των κορυφαίων εταιρειών ειδών αλιείας όπου γίνονται πολλά πειράματα πάνω στην συμπεριφορά των διάφορων ειδών καλαμαριών. Για να μπορέσουμε να μιλήσουμε για τα χρώματα, απομονώστε νοητά τα σχέδια και επικεντρωθείτε στα κυρίαρχα χρώματα που απομένουν πάνω στην καλαμαριέρα τόσο στην ράχη όσο και στην κοιλιά. Συνήθως το χρώμα που απομένει στην ράχη είναι κάποιο έντονο χρώμα σε σχέση με αυτό της κοιλιάς.
Θα ασχοληθούμε ξεχωριστά με αυτούς τους δυο χρωματισμούς που απομένουν, ξεκινώντας με αυτόν της ράχης.
-Τέλος 5ο μέρους-
